نوروفیدبک چیست

نوروفیدبک چیست

نوروفیدبک یک روش درمانی نوین و جدید است که با گسترش تکنولوژی های جدید جای خود را در عرصه مطالعات علوم اعصاب و روان شناختی باز کرده است. هدف نوروفیدبک کمک به افراد برای تغییر عملکرد مغزشان بدون استفاده از روش های تهاجمی است در طول جلسات نوروتراپی فرد در طول یک فرآیند شرطی سازی عامل می تواند یاد بگیرد تا فعالیت الکتریکی مغزش را تغییر دهد .در واقع نوروفیدبک باعث افزایش توانایی ذهن برای تغییر و بازسازی خود می شود.

کاربرد نوروفیدبک و اثر آن بر روی مغز

مغز یکی از پیچیده ترین اعضای بدن انسان است که دارای ساختاری شیمیایی و الکتریکی است. مغز انسان از میلیاردها سلول عصبی که به آن ها نورون گفته می شود ساخته شده است. در واقع نورون ها به تمام اتفاقاتی که در سرتاسر بدن ما رخ می دهد واکنش نشان می دهند و آن ها را کنترل می کنند. حال با توجه به اینکه فعالیت مغز دراختلالات مختلف در برخی قسمت ها افزایش و یا کاهش پیدا می کند با استفاده از نقشه های مغزی و درمان های نوین و با تعدیل فعالیت مغز به بهبود بیماران کمک می کنند.

به طور کلی به دلیل اینکه الگوهای امواج مغزی به صورت ناآگاهانه می باشند فرد قادر به شناخت و تغییر آن ها نیست اما با مشاهده و نمایش این امواج بر روی مانیتور فرد پس از مدتی توانایی تغییر و تاثیر بر آن ها را کسب خواهد کرد. امواج شناخته شده ای که به طور کلی و گسترده در درمان نوروفیدبک به کار می روند امواج تتا-بتا-آلفا-دلتا هستند.

پژوهش های بالینی نشان می دهد که تمرینات نوروفیدبک می تواند توانایی خود درمانی مغز را افزایش داده و به بازگشت مجدد مغز به حالت اولیه خود برای عملکرد مطلوب کمک کند. در حال حاضر بسیاری از محققان، نوروفیدبک را پنجره ای جدید برای سنجش و تغییر حالات مغزی می دانند. در واقع نوروفیدبک روشی است که از طریق آن فعالیت هایی از مغز که از عملکرد طبیعی خود منحرف شده اند را به حالت نرمال برمی گرداند.

دستگاه نوروفیدبک

دستگاه نوروفیدبک ابزاری است که در واقع امواج خام مغزی که از طریق الکترودهای قرار گرفته برروی سر دریافت می شوند را به فرکانس های امواج مختلف (آلفا-بتا-تتا-دلتا) تجزیه می کند. مراجع در طول جلسه در برابر کامپیوتر قرار میگیرد و آنچه را که کامپیوتر نشان می دهد و می تواند همچون یک بازی ویدئویی، تصوی، موسیقی یا فیلم باشد را به وسیله نمایش دو نمودار ستونی که بیانگر موج مغزی کارآمد است را مشاهده کند.

نحوه عملکرد

در ابتدا تغییرات در امواج مغزی به صورت گذرا و موقت است اما با تکرار جلسات و تقویت فعالیت امواج مغزی که سالم ترهستند توسط درمانگر تغییرات به صورت پایدار و به تدریج شرطی می شوند. می توان گفت همه پژوهشگران حوزه نوروفیدبک با این امر که یادگیری نوروفیدبک مانند یادگیری یک مهارت است موافق هستند. لوبار آموختن نورورفیدبک را به یادگیری دوچرخه سواری تشبیه کرده است. در واقع نوروفیدبک به افراد کمک می کند تا امواج مغزی خود را در بهترین حالت تنظیم کنند تا بهترین عملکرد را داشته باشند.

افراد به کمک نورورفیدبک قادر می شوند تا وضعیت خلقی و مغزی خود را با تنظیم فعالیت الکتریکی مغز را تغییر دهند.دلیل تمرکز ویژه روانشناسی بر این حیطه این است که مغز تنظیم کننده مرکزی هیجان ها -نشانگان فیزیکی- افکار و رفتارهایی است که بسیاری از مشکلاتی را که افراد را به مطالبه مشاوره وامی دارد تبیین می کند.

نوروفیدبک یک روش ایمن و بدون عوارضی است که طی آن حسگرهایی به نام الکترود روی سر بیمار متصل می گردد.به وسیله همین حسگرها اطلاعات مربوط به سطح فعالیت امواج مغزی بیمار توسط مانیتور قابل مشاهده است. در نتیجه فعالیت امواج مغزی (از جمله آلفا بتا تتا و د لتا) که فرآیندهایی در سطح ناهشیار و خارج از اراده فرد هستند برای مراجع و درمانگر کاملا محسوس می گردد و در طول جلسه مراجع به کمک درمانگر و دریافت محرکهای دیداری شنیداری قادر خواهد بود هریک از امواج نام برده را که در مقایسه با پایگاه داده های نرمال موجود که توسط تست ارزیابی اولیه از مراجع ثبت شده است و به صورت نابه هنجار تشخیص داده شده و خارج از شکل طبیعی (مثلا با بسامد بالاتر یا پایین تر از معمول یا شدت بیشتر یا کمتر از حالت نرمال) عمل می کنند کنترل کرده و طی جلسات آموزش آن ها را به حالت بهنجار تبدیل کند.

نوروفیدبک قصد دارد تا دقیق تر از درمان های فعلی باشد. نوروفیدبک به طور مستقیم اختلالات مغز، فرآیندهای عاطفی و شناختی را که به عنوان زمینه ساز بروز اختلالات روانی شناخته شده اند هدف قرار می دهد. تمرینات همه جانبه مانند نوروتراپی به اصلاح واقعی علت های اختلالات می پردازند.

تحقیقات بسیاری که بر روی نقشه های مغزی نا به هنجار و ارتباط بین آن ها با اختلال های پزشکی و روانپزشکی متعددی کار کرده اند وجود دارند .در حالت عادی به دلیل ناخواگاه بودن امواج مغزی افراد نمی توانند بر روی فعالیت امواج مغزی خود اثر بگذارند. نوروفیدبک این امکان را برای افراد فراهم می کند که یک بازنمایی از از فعالیت الکتریکی مغز خود داشته باشند.آنگاه این خودآگاهی از امواج به آن ها اجازه می دهد که الگوی امواج مغزی خود را از طریق شرطی سازی عامل بهبود ببخشند. پژوهش های زیادی وجود دارند که نشان داده اند درمان به شیوه نوروفیدبک به طور مطلوبی باعث کاهش افسردگی می شود و دارای اثربخشی پایداری می باشد. همچنین ثابت شده است که می شود از این روش جهت درمان و بهزیستی انواع اختلالات اضطرابی بهره برد. پژوهش هایی بسیاری نیز نشان دادند که نوروفیدبک باعث کاهش اضطراب و افسردگی در افراد مبتلا به اختلال وسواسی جبری شده است.

درمان اختلالات به کمک نوروفیدبک

به طور کلی از نوروفیدبک می توان دردرمان و کاهش معنادار علایم اصلی اختلال نقص توجه، بیش فعالی، سو مصرف مواد، بزهکاری های اجتماعی و هیجانی، اضطراب، افسردگی، اختلالات یادگیری، مشکلات خواب، کنترل خشم، اختلال استرس پس از آسیب و … استفاده کرد.

در میان روش های غیر تهاجمی در درمان اختلالت روانپزشکی نورولوژی و روان شناختی می توان به جز نوروفیدبک به تحریک الکتریکی مغز یا تی دی سی اس نیز اشاره کرد.

تحریک الکتریکی مغز امروزه یکی از روش های درمانی بسیار کارآمد و موثر شناخته می شود که بیش از دو دهه و با بیش از هزار و صد پژوهش علمی و بالینی مورد بررسی قرار گرفته است. این روش در بسیاری از مراکز درمانی در سراسر دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.درروش تحریک الکتریکی مغز به روش تی دی سی اس با کمک یک جریان الکتریکی ضعیف برخی از نواحی خاص مغز تحریک می شود این کار ضمن خاصیت درمانی که داشته در رابطه با نحوه عملکرد مغز انسان نیز اطلاعاتی ارائه خواهد نمود.به نوعی می توان گفت در تی دی سی اس در قشر مغز ناحیه ای تحریک شده و ناحیه ای دیگر مهار می گردد. دراین روش دو الکترود که حاوی جریان الکتریکی مستقیمی هستند روی سر نصب می شوند و شدت جریان ضعیفی را از طریق عبور جریان از جمجمه و لایه های محافظ مغزی به نواحی مختلف قشر مغز منتقل می کند.

این جریان سبب باردار شدن نورون ها شده و قطب مثبت و منفی به وجود می آورد.از این رو فعالیت آن ناحیه را تغییر خواهد داد.این عمل باعث می شود کلسیم به درون سلول وارد شده و فعالیت سلولی را بیشتر کند. این پروسه همچنین باعث افزایش میزان گلوکز و و اکسیژن درآن ناحیه شده و مغز را ترمیم می دهد. در واقع این عمل به واسطه ارتباطی که بین سلولهل یا سلول های آسیب دیده با سلول های سالم ایجاد کرده توان عملکرد در آن ناحیه را بیشتر می کند و سبب بازتوانی ترمیم و بهبود می شود. نکته قابل توجه ای می باشد که تی دی سی اس جریانی خفیف و ضعیف(حداکثر 2میلی آمپر) داشته و با بافت مغز تماس مستقیم نخواهد داشت. به همین دلیل می توان آن را روشی غیرتهاجمی و بدون عارضه ای جدی به شمار آورد.

تی دی سی اس یک مداخله غیردارویی و غیر تهاجمی امیدوار کننده برای درمان اختلالاتی مانند افسردگی، میگرن، ولع اعتیاد، اختلالات اضطرابی، دردهای مزمن(سایکوسوماتیک)، وزوزگوش، پارکینسون، بازتوانی پس از سکته مغزی، لکنت زبان، وسواس، کاهش ولع غذا حتی درمان افسردگی در خانم های باردار به دلیل محدودیت استفاده از دارو و … استفاده شده است. همچنین انجام جلسات بر روی افراد سالم و به هنجار نیز نشان داده است که این روش قابلیت این را دارد که عملکرد شناختی افراد را بسته به منطقه ای که تحریک می شود افزایش دهد از قبیل توانایی های گفتاری و ریاضی و گستره توجه حافظه و … .

از جمله مزایای بارز تی دی سی اس می توان به ارزان بودن، قابلیت اجرای آسان، غیر تهاجمی و بدون درد بودن آن اشاره کرد.

درد میگرن در مقایسه با دردهای معمولی در رده بالاتری قرار می گیرد.بسیاری از کسانی که از آن رنج می برند معمولا نمی توانند با استفاده از داروهای آرام بخش تسکین پیدا کرده یا بتوانند آن را تحمل کنند.برای مثال تاثیر تحریک الکتریکی مغز بر درمان میگرن که به تازگی در پژوهش ها نشان داده شده که فناوری تحریک مغز می تواند از رخداد حمله های میگرنی پیشگیری نماید.در این روش با به کارگیری تحریک مستقیم جریان الکتریکی ملایمی را که ا ز راه الکترودها به پوست سر وصل شده اند وارد مغز می کنند. نتایج حاکی از آن است که تکرار تحریک ها باعث کاهش منظم حملات میگرن و کاهش مدت زمان و درد ادراک شده توسط بیمار می شود.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

Fill out this field
Fill out this field
لطفاً یک نشانی ایمیل معتبر بنویسید.