ترس از تاریکی (Nyctophobia) جزو ترس هایی است که از اول تاریخ بشریت همواره همراه ما بوده و همچنان زمانی که سن کمی داریم ، ترس از تاریکی در ما وجود داشته است. اگرچه ترس از تاریکی ، به طور طبیعی یکی از همراهان ما در کودکی است و بخشی از رشد و بزرگ شدن ما به حساب می آید ، اما باید بدانیم که وجود این درس در سنین نوجوانی و بزرگسالی اصلا طبیعی نیست و نیازمند حل مشکل به صورت عمقی است. این اختلال همچنین ممکن است با اختلالات اضطراب و افسردگی نیز در ارتباط باشد که نیازمند بررسی دقیق و تخصصی است. این نوع از ترس ، گاهاً به اندازه ای شدت پیدا می کند که در ابعاد و جنبه های مختلف زندگی افراد تاثیر منفی می گذارد و باعث محدود شدن سبک زندگی آنها می شود ؛ در این هنگام باید به طور حتم برای درمان اقدام کرده و به روانشناس خوب و با تجربه مراجعه کنید.
ترس از تاریکی چیست
ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا به ترس و وحشت بیش اندازه یک شخص ، از تاریکی گفته می شود. این ترس می تواند منجر به تجربه علائم اختلالات افسردگی و اضطراب شود. این ترس موقعی ترسناک می شود که بیش از حد باشد ، بر زندگی شما تاثیر گذار باشد و یا غیرمنطقی باشد. مطالعات انجام شده نشان می دهد که انسان ها اغلب از تاریکی به دلیل ناتوانی در استفاده از حس های بصری شان می ترسند ، به عبارتی دیگر مردم از تاریکی و شب می ترسند چون نمی توانند در این هنگام اطراف خود را ببینند. این حس ترس ، می تواند بر زندگی افراد و همچنین الگوی خواب افراد تاثیر گذار باشد ؛ در این زمان لازم است که برای درمان آن ، اقدامات لازم را انجام دهید و به روانشناس مراجعه کنید.
علائم داشتن ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا
علائمی که افراد ممکن است در هنگام داشتن این نوع از فوبیا تجربه کنند ، بسیار شبیه علائمی است که در سایر فوبیاها تجربه خواهند کرد. افراد مبتلا به این نوع از فوبیا ترس و وحشت بی سابقه ای را تجربه می کنند که از تارکی نشات می گیرد. این علائم ممکن است در روتین روزانه و فعالیت های عادی آنها ، فعالیت های مدرسه یا کار ، اختلال ایجاد کند. افراد دارای این فوبیا ، حتی ممکن است درگیر مشکلا سلامتی نیز بشوند. می توان گفت فوبیاهای مختلف تقریبا علائم مشابهی دارند. با این حال علائم نیکتوفوبیا یا ترس از تارکی می توانند شامل علائم احساسی یا جسمی باشند. با داشتن این فوبیا در موقعیت های مختلف که در تاریکی ایجاد می شوند و یا حتی فکر کردن به تاریکی و نبود نور باعث ایجاد علائم می شود.
علائم جسمانی عبارتند از
- مشکل در تنفس
- بالا رفتن ضربان قلب
- احساس درد و ناراحتی در ناحیه قفسه سینه
- احساس لرزش یا سوزن سوزن شدن نقاط مختلف بدن
- احساس سرگیجه
- ناراحتی های معده
- تعریق
- بالا رفتن یا پایین آمدن دمای بدن
علائم احساسی عبارتند از
- احساسات شدید اضطراب یا وحشت
- نیاز شدید به خارج شدن از محل و فرار کردن
- تجربه احساسات غیرواقعی در هنگام قرار گرفتن در تاریکی
- از دست دادن کنترل و رسیدن به مرز جنون و دیوانگی
- احساس می کنید ممکن است بمیرید یا هوشیاری خود را از دست بدهید
- احساس ترس بر شما غالب می شود
البته باید در نظر داشته باشید که حس ترس از تاریکی لزوما به معنای داشتن نیکتوفوبیا نیست. با این حال زمانی که ترس ، شروع به تاثیر گذاشتن بر زندگی می کند و به طور غیرعقلانی پیشرفت می کند ، باید در اولین فرصت ممکن برای درمان اقدام کرد.
عوامل ابتلا به ترس از تاریکی یا نیکتوفوبیا
ترس از تاریکی و شب ، اغلب در کودکی و در سنین ۳ تا ۶ سالگی آغاز می شود. در این مرحله و سن ، ترس از تاریکی ممکن است بخشی از رشد و روند بزرگ شدن کودکان باشد. همچنین در این سن ترسیدن از روح ، هیولاها ، تنها خوابیدن و صداهای عجیب بسیار معمول است. برای بسیاری از کودکان خوابیدن با وجود چراغ خواب بسیار کمک کننده است و بر روی غلبه بر ترس از تاریکی ، تاثیر مثبت می گذارد. هنگامی که این ترس ، خوابیدن را غیرممکن کند ، باعث اضطراب و استرس شدید شود و یا تا بزرگسالی ادامه پیدا کند ، نیکتوفوبیا نامیده می شود.
همچنین عوامل دیگری ممکن است وجود داشته باشد که به شرح زیر است:
- اضطراب والدین : برخی از کودکان با مشاهده استرس ، اضطراب و دعواهای خانواده و پدر و مادر خود دچار ترس های شبانه می شوند.
- مراقبت بیش از اندازه : برخی از افراد در صورت وابستگی بیش از اندازه به والدین خود دچار انواع مختلفی از فوبیاها ، از جمله ترس از تاریکی می شوند. همچنین والدینی که بیش از اندازه ، از کودک خود محافظت می کنند ، منجر به ایجاد فوبیاهای متفاوتی در کودک خود می شوند.
- اتفاقات استرس زا : برخی از افراد به علت وجود اتفاقات تلخ و خاطرات استرس زا ، در آینده خود درگیر مشکلاتی مانند نیکتوفوبیا می شوند.
- ژنتیک : برخی از کودکان و بزرگسالان به علت فاکتور های ژنتیکی و موروثی ، بیشتر از بقیه در خطر ابتلا به انواع فوبیا و ترس ها هستند که ترس از تاریکی نیز یکی از آنها می باشد.
ترس از تاریکی ( نیکتوفوبیا ) و اختلالات خواب
ترس از تاریکی و اختلالات خواب می توانند با یکدیگر ارتباط تنگاتنگی داشته باشند و بر یکدیگر تاثیر گذار باشند. طبق تحقیقات و مطالعات انجام شده ، تقریبا بیش از نیمی از افرادی که دچار اختلالات خواب هستند ، از تاریکی نیز میترسند. همچنین طبق مطالعات و پرسش هایی که همراه با دانش آموزان انجام شده و میزان واکنش آنها را به نور و صداها سنجیده ، مشخص گشته است کسانی که بیشترین مشکلات خواب را دارند ، به میزان بیشتری از نور و صداهای متفاوت در تاریکی می ترسند. همچنین در نتیجه ای به دست آمده مشخص شد که افرادی که هیچ مشکل و اختلالی در خوابیدن خود نداشتند ، پس از مدتی به صداها عادت کرده و به خواب خود ادامه دادند. دانش آموزانی که به اختلال خواب و اختلال اضطراب مبتلا بودند ، واکنش های بیشتر و شدیدتری نسبت به اتفاقات در تاریکی نشان می دادند.
تشخیص ترس از تاریکی
به طور کلی تشخیص قطعی این ترس ، تنها به عهده متخصص روانشناس می باشد اما در صورت مشاهده علائم در خود یا فرزندانتان ، باید به روانشناس خوب و با تجربه مراجعه کنید. اگر در هنگام خوابیدن مشکل دارید و یا در تاریکی احساس اضطراب و ناراحتی می کنید ، زمان مراجعه به روانشناس برای شما فرا رسیده است. هنگام مراجعه ، در جلسات روانشناسیِ شما ، ممکن است سوالاتی در رابطه با علائم ترستان پرسیده شود. همچنین سابقه پزشکی و روان درمانی شما نیز از مواردی است که امکان مطرح شدن در طول جلسه را دارا است. پس از طی کردن مراحل لازم توسط روانشناس ، تشخیص قطعی و تخصصی ایشان در اختیار شما قرار خواهد گرفت.
درمان ترس از تاریکی
برخی از فوبیاها نیازی به درمان ندارند زیرا در زندگی روزمره چندان با آنها مواجه نمی شوید مانند ترس از مارها یا عنکبوت ها ، اما ترس از تاریکی باعث تاثیر گذاری بر روند خواب و در نتیجه سلامتی شما می شوند ، بنابراین باید برای درمان آن اقدامات لازم را انجام دهید. مرحله اول درمان این ترس ، مراجعه به روانشناس خوب و با تجربه است. طبق تشخیص ایشان ، می توانید از گزینه های رفتار درمانی ، جلسات مشاوره و روانشناسی ، دارو درمانی و غیره استفاده کنید. در طی این جلسات با تلاش و پشتکار مراجع و همچنین انجام همکاری های لازمِ وی با روانشناس ، می توان سرعت بهبود را بسیار بالا برد. این ترس به دلیل تاثیرگذاری بر زندگی روزمره و روتین خواب ، بسیار مهم بوده و نیازمند رسیدگی به موقع و با تداوم می باشد.
کسب اطلاعات بیشتر: فوبیا چیست و انواع آن